Proširenje BRIKS-a: Šest novih članica
foto: kirill_makes_pics from Pixabay
Lideri BRIKS-a (BRICS) su na konferenciji u Johanesburgu poziv za pristupanja pružili Argentini, Egiptu, Etiopiji, Iranu, Saudijskoj Arabiji i Ujedinjenim Arapskim Emiratima. Ove države će postati članovi grupe 1. januara 2024. godine.
ŠTA JE BRIKS?
Naziv BRIK (BRIC) je originalno korišćen kako bi 2001. godine opisao Brazil, Rusiju, Indiju i Kinu, države čiji je rast BDP-a bio viši od država G7. Ove četiri države su 2006. godine stvorile neformalnu grupu radi koordinacije u svetskim ekonomskim odnosima. Južna Afrika je pristupila grupi 2011. godine, čime je kompletirana skraćenica BRIKS (BRICS - Brazil, Russia, India, China, South Africa).
BRIKS danas tvrdi da predstavlja skoro trećinu svetske ekonomije. Grupa održava godišnje sastanke na vrhu.
Jedna od tema o kojima se diskutovalo na ovogodišnjem sastanku jeste smanjenje zavisnosti od američkog dolara, odnosno „dedolarizacija“. Razlog je značajan uticaj američkog dolara na druge valute. Ovo je dovelo do spekulacije o potencijalnoj BRIKS valuti, kao alternativi dolaru. Međutim, ako ovi planovi stvarno postoje, o njima se još uvek ne diskutuje pred međunarodnom javnosti.
BRIKS je ekonomski savez, ali ne i politički, te ga na njega ne može gledati kao na ekvivalent ili alternativu Evropskoj uniju, čiji je stepen ekonomske i političke integracije na neuporedivo višem nivou.
S druge strane, BRIKS svakako predstavlja značajnu ekonomsku silu, čiji uticaj Kina želi da iskoristi kako bi doprinela multipolarnosti svetskih ekonomskih odnosa. Ovaj stav nije opšteprihvaćen u grupi, doduše. Brazilski levičarski predsednik Luiz Inasio Lula de Silva je odbacio ideju da blok treba da bude rival SAD-u i G7 državama.
REAKCIJA NEMAČKE
Vodeći nemački zvaničnici nisu zabrinuti u vezi planiranog proširenja BRIKS-a. Umesto da se BRIKS posmatra kao konkurencija ili protivteža Zapadu, Nemačka veruje da su Brazil, Indija i Južnoafrička Republika uspešno odolele pritiscima Kine i Rusije da pretvore BRIKS u instituciju koja se protivi Zapadnim interesima.
Ana Berbok, ministarka spoljnih poslova Nemačke, izjavila je da nije razočarana proširenjem, niti da uočava bilo kakav rascep ili oslabljenje G20. Naglasila je da će Nemačka nastaviti da neguje povoljne odnose sa novim članovima BRIKS-a kao i da svaka nacija ima puno pravo da se autonomno angažuje sa svojim preferiranim partnerima.
Nemačka je u julu ove godine objavila prvu strategiju Nemačke prema Kini u kojoj jasno definiše cilj o negovanju dublje saradnje sa zemljama Afrike, Azije i Latinske Amerike. Kao rezultat toga, kancelar Olaf Šolc i šest ministara su pojedinačno posetili Indiju od početka 2023. godine, dok je Berbok putovala u Južnu Afriku i Brazil.
POSLEDICE PROŠIRENJA
Usled najavljenog proširenja grupe, BRIKS ima potencijal da postaje još značajniji igrač na međunarodnoj sceni. Pristupanje naftnih sila Saudijske Arabije i Ujedinjenih Arapskih Emirata može da bude indikativno njihovoj težnji ka udaljavanju od Zapada, na primer. Pristupanje Etiopije možda govori o daljem širenju uticaja država BRIKS-a u podsaharskoj Africi.
Iako je takmičenje ove grupa sa SAD-om i Evropskom unijom često prenaglašeno, širenje BRIKS-a svakako predstavlja promenu u međunarodnim ekonomskim odnosima. Konferencija u Johanesburgu je značajan uspeh za ove države.
Autor: Progovori o pregovorima
